Tiến trình tán tỉnh
Về mặt sinh học, phụ nữ mất đi nhiều thứ hơn đàn ông khi nói đến chuyện tình dục. Vì vậy họ có khuynh hướng kén chọn hơn khi lựa chọn bạn tình. Mặt khác, đàn ông từ xưa đến nay thường ít phải chịu hậu quả khi họ chung đụng với nhiều người và xét về mặt sinh học thì tính đào hoa thậm chí còn cho họ một số lợi thế nữa.
Dù là về mặt sinh học hay văn hóa hoặc trộn lẫn cả hai, sự thật đó là sự cuốn hút về tính dục của phái đẹp chủ yếu dựa trên cảm giác an toàn và thoải mái với người đàn ông mà cô gặp. Phụ nữ đã tiến hóa với phần tính dục của mình thiên về tâm lý hơn là thể lý, và nhu cầu tâm lý gắn liền với nhu cầu được bảo vệ và gắn bó.
Vì vậy mà sự hấp dẫn thường dựa trên cách đối nhân xử thế chứ không đơn giản chỉ là tài sản. Đàn ông giàu có về tiền bạc có khả năng cao sẽ mang lại cho người phụ nữ cảm giác an toàn và thoải mái, nhưng nếu cách đối xử của anh ta cho thấy điều ngược lại, cô ấy sẽ không cảm thấy thu hút bởi anh ta. Một người đàn ông với ngoại hình tốt có triển vọng sẽ cho cô những đứa con khỏe mạnh, nhưng nếu cách xử sự của anh ta cho thấy anh chẳng có khả năng nuôi dạy con cái thì cô cũng sẽ không cảm thấy hứng thú.
Bởi đàn ông thường xem trọng sex hơn phụ nữ ở buổi đầu của một mối quan hệ, và cơ hội quan hệ của đàn ông ít hơn so với phụ nữ, nên phụ nữ có khuynh hướng đầu tư ít hơn và thờ ơ hơn trong buổi đầu gặp gỡ. Khi đàn ông tiếp xúc với cô và thuyết phục cô đầu tư vào anh ấy tương xứng với những gì anh ấy dành cho cô, đây chính là tiến trình tán tỉnh. Tình dục là tác dụng phụ của quá trình này.
Tán tỉnh là quá trình khi người đàn ông thuyết phục người phụ nữ đầu tư vào anh ta như anh đã làm với cô.
Một người đàn ông đầu tư quá nhiều và khao khát cô ấy quá mức trước khi chuyện tình dục xảy ra thể hiện rằng anh ta là một người không đáng tin cậy trong mắt nàng. Nếu anh ta sẵn sàng hạ mình chỉ để có thể được làm chuyện ấy với cô thì chính anh ta tự khai rằng anh là một người không đáng tin cậy khi yêu, và do đó không thể đáp ứng được nhu cầu muốn được an toàn và thoải mái mà nàng cần ở người đàn ông của mình.
Trong khi một người đàn ông không quá khao khát chuyện tình dục, người thể hiện được niềm tin thật sự vào bản thân nhưng vẫn thể hiện cho nàng thấy anh ta rất cần nàng, người này tạo cho nàng cảm giác an toàn vì anh ta chọn nàng từ xuất phát điểm là khả năng tự chủ và cảm giác an toàn chứ không phải là để lấp đầy khoảng trống muốn được được công nhận nào đó.
Nhưng như bạn đã thấy, chúng ta vẫn chưa thực sự giải quyết được vấn đề của nghịch lý oái oăm về cách đầu tư trong tình cảm.
Khi chàng gặp nàng, có hai cách quá trình tán tỉnh có thể xảy ra: chàng tỏ vẻ rằng chàng đầu tư vào nàng nhiều hơn những gì anh ta đầu tư vào bản thân, và bắt đầu quyến rũ; hay chàng sẽ thể hiện rõ ràng rằng anh đầu tư vào cô ít hơn so với anh đầu tư vào chính mình.
Cách đầu tiên (người đàn ông ra vẻ không hứng thú) thực hiện bằng cách diễn xuất. Đa số những lời khuyên hẹn hò dành cho đàn ông (và cả phụ nữ) đều là những lời khuyên làm sao để diễn đạt hơn – Làm sao để giống với một người đàn ông đĩnh đạc, một người đàn ông cực kì cuốn hút. Đôi khi cách này cũng phát huy tác dụng nhưng thường chỉ trong một khoảng thời gian ngắn và chỉ có tác dụng với những người phụ nữ đang diễn xuất khác.
Cách tiếp cận thứ hai (người đàn ông thể hiện sự đầu tư ít hơn) là một quá trình nội tại diễn ra bên trong anh ấy và thẩm thấu ra bên ngoài trở thành hành động của anh ta trong một khoảng thời gian dài. Chẳng có gì phải học và thuộc lòng cả. Điều này đòi hỏi một người phải thay đổi định nghĩa về thành công từ những mục tiêu hình thức (như hẹn hò nhiều hơn, sex nhiều hơn) thành những mục tiêu chất lượng (như những mối quan hệ tốt hơn, thăng hoa về cảm xúc hơn, cảm thấy hạnh phúc ở mọi mặt cuộc sống). Đây chính là niềm tin chân chính vào bản thân và là mục tiêu quyển sách này nhắm tới.
Từ trước đến nay, các lời khuyên về hẹn hò thường chỉ chú trọng vào một trong hai khía cạnh trên. Phương pháp đầu tiên bao gồm những tuyệt chiêu cưa cẩm: những câu nói sến súa, những màn hài kịch, những mánh lới thể hiện bản thân, và cách để gợi lên cảm giác nàng đang đầu tư nhiều vào chàng hơn những thứ đang thực sự xảy ra. Cách thứ hai là những lời khuyên chung chung cách để tăng sự tự tin, phát triển bản thân hơn hay “trò chơi bên trong”.
Cả hai đều có tác dụng. Mặc dù diễn xuất chỉ là giải pháp tạm thời để đạt được những thứ bên ngoài trong khi sự tự tin thật sự mới là giải pháp lâu bền để phát huy những điểm mạnh bên trong.
Nhưng tất cả vẫn chỉ là lí thuyết suông. Hãy để tôi đưa bạn đến với những thí dụ thực tế của quá trình tán tỉnh và nhìn vào nhiều mặt của vấn đề trong từng trường hợp khi xét về khía cạnh đầu tư và sự tự tin. Những ví dụ này đều có thật nhưng danh tính của những nhân vật và những chi tiết nhỏ đã được thay đổi.
Khi Ryan còn học đại học, anh là “chủ nhiệm” của hội anh em của mình. Anh có trách nhiệm chủ trì những buổi tiệc tại nhà. Anh là kiểu người của công chúng nên được rất nhiều người yêu thích. Trong một bữa tiệc, anh đã gặp được Jane. Jane thích anh ngay lập tức và cả hai bắt đầu hẹn hò. Ryan thường sẽ tổ chức hội họp trong khi Jane rủ bạn bè của cô đến. Họ chia sẻ những câu chuyện, những trải nghiệm và sở thích. Và rồi năm tháng học đại học trôi qua êm ả như thế.
Sau khi tốt nghiệp, Ryan nhận việc tại một ngân hàng. Jane tham gia vào một tổ chức thiện nguyện tại địa phương. Những mối quan hệ của anh bắt đầu tan rã và biến mất thay thế vào đó là những giờ làm việc dài đằng đẳng, chúng giết luôn ý muốn đi ra ngoài và gặp gỡ bạn bè mới. Anh bắt đầu dành nhiều thời gian hơn với Jane. Họ thường chỉ cũng xem phim và nhâm nhi vài ly rượu.
Thời gian trôi đi, Jane bắt đầu gắn bó hơn với công việc và bắt đầu đi khắp nơi để giúp những người gây quỹ. Ryan trải qua quãng thời gian này một mình ngồi xem TV hay uống vài cốc bia với người bạn lâu năm, nhưng mọi thứ không còn như trước nữa. Một năm sau, Ryan bắt đầu phàn nàn ra mặt với Jane và những chuyến đi của cô. Jane đương nhiên cảm thấy thông cảm với Ryan nhưng cô cảm thấy áp lực và buồn anh vì đã gây ra áp lực cho cô. Họ bắt đầu xích mích thường xuyên hơn. Ryan tăng cân, còn Jane thì dành nhiều thời gian làm việc ở ngoài hơn.
Ryan quyết định lên kế hoạch cho một kì nghỉ đắt tiền cho hai người ở Caribbean. Anh có thể tận dụng khoảng thời gian đó để nghỉ ngơi và hâm nóng lại mối quan hệ giữa hai người với sự hào hứng và đam mê. Chuyến đi đã hồi sinh sự lãng mạn giữa hai người. Nhưng khi họ về nhà, thực tại đáng chán lặp lại một lần nữa. Chỉ sau một vài tháng đâu lại vào đấy: anh làm việc quá mức và hay cáu gắt, cô tạo khoảng cách và đi nhiều hơn.
Ryan bắt đầu nói về hôn nhân. Nhưng Jane đã do dự. Cô nói rằng công việc của cô ngày càng bận rộn và cô không chắc mình có đủ thời gian để chuẩn bị cho một đám cưới hay không. Ryan đã dành dụm rất nhiều tiền để mua nhẫn cho Jane. Jane lại than vãn rằng họ còn trẻ và vẫn chưa trải nghiệm cuộc sống bao nhiêu. Nhưng trong thẳm sâu suy nghĩ của Jane, cô không thể bỏ đi suy nghĩ rằng Ryan sợ phải trải nghiệm cuộc sống và cưới cô chỉ là cách để anh ấy chạy trốn.
Thất vọng và chán nản, vài tuần sau Ryan bắt đầu than phiền vì Jane dành quá nhiều thời gian cho bạn bè và công việc. Thực vậy, Jane đã ở lại làm việc đến lúc trời tối khuya thậm chí vào những ngày cô được nghỉ. Ryan hối thúc Jane đến sống chung nhưng một lần nữa cô lại từ chối, lần này rất thẳng thừng. Ryan như tức nước vỡ bờ. Anh đã bỏ tất cả mọi thứ vì cô trong những năm qua và cô ấy chẳng làm gì ngoài việc quên ơn anh. Cô bẻ lại rằng Ryan làm cho cô cảm thấy nghẹt thờ với những mệnh lệnh để có được sự quan tâm và chú ý. Ngay lúc đó Jane chia tay với Ryan.
Có thể câu chuyện trên nghe rất quen thuộc với các bạn. Bạn hay bạn bè hay người thân của bạn đã trải qua những điều tương tự như Ryan: gặp một cô gái trong hoàn cảnh không cần phải đầu tư quá nhiều về cảm xúc và cũng không quá thiết tha, nhưng khi đi vào mối quan hệ với cô, người đó lại đầu tư ngày càng nhiều hơn đến nỗi tổn hại đến đời sống cá nhân, cho đến khi cô gái đó rời xa họ và quen với người khác không đầu tư quá nhiều vào cô.
Có một câu chuyện nữa có thể bạn sẽ thấy quen thuộc và cũng quan trọng không kém câu chuyện trước.
Daniel 24 tuổi đang cố vượt qua đống đổ nát của mối tình ba năm về trước. Đây là lúc anh theo đuổi người con gái khác vì mối tình đầu tiên đã đá anh ba năm về trước.
Daniel đến một quán bar vào đêm nọ và tiếp cận với Stacy. Anh tiếp cận cô bằng một câu hỏi vô hại về những gã say xỉn đang chuẩn bị choảng nhau. Cô trả lời anh và anh ta “sổ” cho cô một tràng những câu tán tỉnh kì cục làm cô phải bật cười.
Đó là những câu đùa và câu hỏi anh học được từ một quyển sách viết về phụ nữ. Daniel đã tập luyện chiêu này khá lâu và sử dụng chúng rất thuần thục. Sau khi nhận không biết bao nhiêu lời từ chối, cuối cùng anh cũng lấy được một tá số điện thoại và một vài cuộc hẹn hò.
Anh tiếp tục nói chuyện với Stacy suốt đêm về những chủ đề mà anh thích đã được chuẩn bị trước. Thậm chí từng đoạn ngắt quãng cũng được anh chăm chút một cách điệu nghệ, những câu chuyện cười mà anh đã sử dụng chục lần trước đó. Mỗi khi cô cười như ra hiệu, anh chạm tay cô như anh đọc được cô, và cô ấy chạm vào lưng anh. Cô đã rất thích anh.
Một tuần sau, sau giai đoạn tán tỉnh qua tin nhắn, Stacy chính thức hẹn hò với Daniel. Một lần nữa, Daniel trổ hết những gì anh học được: luôn nói về chủ đề nàng thích, dắt nàng đi qua từng con phố, không bao giờ ngồi đối diện mà phải ngồi kế bên, tạo ra một lí do để dẫn nàng đến chỗ mình,….
Cũng có những lần không như ý nhưng tất cả chiêu đó ít nhiều đều hiệu quả. Stacy có vẻ thực sự bị cuốn hút và cuối cùng Daniel đã lấy hết can đảm và trao cho cô một nụ hôn, cô đã đáp trả rất nồng nhiệt.
Daniel như bay lên cõi tiên, sau bao nhiêu năm tháng cực khổ cuối cùng cũng có kết quả.
Cuộc hẹn hò thứ hai xảy ra tương tự. Daniel đã có thể đưa Stacy về căn hộ anh sống. Sau giây phút gần gũi họ đã ân ái với nhau.
Daniel như đang trên chín tầng mây, tràn ngập hạnh phúc và uống mừng thành quả của mình. Anh ta lên mạng và chém gió với những chiến hữu về những câu cưa cẩm lợi hại của mình và cô đã thích anh nhiều thế nào. Nhưng Daniel đã không nhận ra Stacy đã không đổ vì những câu cưa cẩm và mưu mẹo của anh, cô thích anh vì những cử chỉ đáng mến khi anh cười chính mình mỗi khi thấy ngượng ngùng. Cô nghĩ rằng điều đó rất dễ thương và gợi cho cô về mối tình đầu. Cô đã rất cô đơn và muốn được ai đó theo đuổi và sự cố gắng của Daniel để có được tiếng cười của cô đã làm cô cảm động, ít nhất vào lúc đó.
Daniel tiếp tục chơi trò chơi của mình và anh luôn hứng thú mỗi khi gặp lại Stacy. Họ gặp nhau một vài lần nữa một vài tuần sau, nhưng có gì đó đã thay đổi. Sau khi anh đã lên giường với cô, Daniel chẳng thèm nói những câu cưa cẩm và những trò đó nữa. Anh dần trở lại với con người bình thường của chính mình, một con người thiếu tự tin.
Mọi chuyện bắt đầu với việc anh đồng ý với tất cả những gì cô nói, theo sau đó là sự bất lực khi phải tìm ra những chủ đề mới mẻ và thú vị để tiếp tục cuộc trò chuyện. Và rồi anh dành hầu hết quảng thời gian của mình vùi đầu vào TV và game, và những thứ đó thì chẳng có gì để mà nói cả. Từ khoảng thời gian vui đùa vui vẻ nay đã trở thành một vòng lặp: Stacy đến, nói những gì cô thích và Daniel ậm ừ đồng ý cho đến lúc hai người ân ái với nhau, cuộc ân ái cũng thật tồi tệ.
Rồi một ngày Daniel nhắn Stacy đến chỗ anh vào cuối tuần. Cô đã bận rộn học bài chuẩn bị thi cử vào đêm hôm trước nên không trả lời. Daniel bắt đầu cảm thấy bất an tự hỏi tại sao cô không trả lời. Anh lên mạng và xin lời khuyên của các chiến hữu. Họ nói anh phải nhắn cho cô một cái gì đó thật “điên” để gây sự chú ý của cô.
Ngày hôm sau, sau khi đi thi về, Stacy nhìn vào điện thoại và thấy bốn tin nhắn từ Daniel. Tin đầu tiên thì bình thường nhưng những tin nhắn sau càng ngày càng dị và vô nghĩa. Stacy cảm thấy ngán ngẩm nhưng vẫn bỏ qua và trả lời rằng cô rất bận thi cử nên không thể gặp Daniel vào cuối tuần.
Nhưng Daniel chẳng dễ bị đánh lừa. Anh sẽ phạt Stacy bằng cách không gặp cô. Anh cảm thấy tổn thương và sẽ không để cô thao túng hay chơi anh thêm nữa. Vì vậy anh chờ vài tiếng sau và nhắn với Stacy rằng cô ấy đã quá trễ và rằng anh đã có kế hoạch với những người khác. Cô cảm thấy kì cục và phiền phức vì anh nhắn cô đến tận bốn lần, nhưng rồi cô nhún vai và tiếp tục với cuộc sống.
Tuần sau Daniel lại nhắn Stacy và nói bâng quơ rằng anh sẵn sàng để gặp cô nếu cô có thiện chí. Giọng điệu thương hại và thiếu tôn trọng đó làm phật lòng Stacy và cô đã không trả lời.
Hai ngày sau, Daniel trong tình trạng say khướt tự hỏi rằng tại sao Stacy không muốn gặp mình nữa, anh nhắn một tin ngớ ngẩn thổ lộ rằng anh rất thích cô và muốn gặp cô, tại sao cô không thương anh nữa.
Stacy cảm thấy hoàn toàn bối rối và chán ngán, cô nhắn với anh rằng anh là một chàng trai tốt nhưng hãy dừng ở mức độ tình bạn, sự thật thì cô chẳng muốn gặp anh nữa.
Để tôi nói cho bạn nghe, tôi đã thấy những câu chuyện này lặp đi lặp lại trong hàng trăm hình thái khác nhau vào giữa hàng trăm con người khác nhau.
Chàng gặp nàng. Chàng tỏ vẻ đầu tư vào nàng ít hơn là nàng vào chàng, tình dục hay mối quan hệ bắt đầu, chàng đầu tư vào nàng nhiều hơn vào bản thân, tình dục chấm dứt hay mối quan hệ đổ vỡ.
Câu chuyện đầu tiên là một ví dụ cho thấy tầm quan trọng của việc đầu tư vào bản thân thậm chí trong khi cuộc sống luôn thiên biến và tình yêu thì vạn hóa. Đó là giải pháp lâu dài duy nhất để giữ những mối quan hệ bền chặt và hạnh phúc.
Mỗi quan hệ giữa Ryan và Jane thất bại bởi sau khi tốt nghiệp đại học anh đã đánh mất và không thể tìm lại được những điểm mạnh trong tính cách của anh đã từng làm Jane say đắm – chính là sự quảng giao của anh, tính cách vui vẻ và phóng khoáng, và những trò chơi cực ngầu mà anh tổ chức. Khi anh bị dồn vào công việc, anh đã chán ghét và đánh mất những mối quan hệ, anh bắt đầu dựa vào cô nhiều hơn để tự định hình chính mình. Anh đã đầu tư vào bản thân ít hơn và càng ngày càng nhiều vào cô.
Trong khi đó, Jane đã thăng hoa sau khi tốt nghiệp, nhanh chóng ngã vào công việc mà cô yêu thích và có khả năng. Cô kết giao với những người bạn mới, bắt đầu đi đây đó và có các trải nghiệm cho bản thân. Và khi cô ít dựa vào Ryan khi định nghĩa bản thân, Ryan trở nên phụ thuộc vào Jane, phải bám chặt lấy Jane không thể buông xa. Cuối cùng thì thái cực đầu tư đã bị lộn ngược và mối quan hệ đổ vỡ.
Trường hợp của Daniel thì lại khác. Câu chuyện của Daniel là một ví dụ điển hình cho việc tại sao những câu cưa cẩm, những trò khôi hài, những chiến thuật chỉ là những giải pháp ngắn hạn. Daniel đã rất thiếu tự tin và dựa dẫm nhiều vào sự quan tâm của Stacy ngay từ buổi đầu. Tất cả những gì Daniel làm đó là sử dụng kĩ thuật và lời nói để làm cho Stacy nghĩ anh ta còn lâu mới cần cô tha thiết và đầu tư mọi thứ vào cô.
Và nó đã có tác dụng…trong chốc lát. Nhưng điều trớ trêu ở đây đó là thứ thu hút cô nhất không phải những câu bông đùa của Daniel mà là sự chân thành của anh khi cố vượt qua ngượng ngùng để gây ấn tượng với cô. Cô cảm thấy điều đó thật dễ mến và chân thật ngay đúng lúc cô cũng đang ở trong hoàn cảnh cần một ai đó. Cô đang ở trong hoàn cảnh cần được người khác ao ước và cần được mạnh mẽ. Cô cảm thấy sự ngốc nghếch trong tính cách của anh thật dễ thương và điều đó gợi cho cô nhớ về mối tình đầu của mình. Và cô đã trao thân cho anh.
Nhưng những lời hoa mĩ và kĩ thuật trong sách vở cũng có giới hạn, mức độ thật sự của sự đầu tư dần hé lộ ra. Hành động của Daniel trở nên bất thường và nó làm Stacy chán ghét, dẫn đến việc cô cạch mặt anh sau màn cãi cọ qua tin nhắn.
Nhưng nhiều người đàn ông chạy theo kiểu lời khuyên hẹn hò này không đi được xa như vậy. Họ chỉ có thể làm màu cái bản lĩnh giả tạo đó trong một tiếng ngắn ngủi, hay thất bại ngay khi họ nói ấp úng. Diễn xuất thật mệt mỏi làm sao.
Học những tuyệt chiêu và lời lẽ để tán tỉnh mà không sửa chữa bản thân để giảm đi sự lệ thuộc thì cũng giống như dùng băng cá nhân để trị gãy xương. Nó chỉ cho ta giây phút khuây khỏa nhất thời trước một vấn đề muôn thuở. Nó sẽ gây ra nhiều áp lực hơn. Và cuối cùng ta sẽ cảm thấy bản thân tồi tệ hơn.
